Khi Tổng thống Joe Biden thông báo rút khỏi cuộc đua và Phó tổng thống Kamala Harris trở thành ứng viên thay thế hồi tháng 7, chiến dịch của bà đã cố gắng khởi động thật mạnh mẽ. Chủ tịch chiến dịch Jen O’Malley Dillon nhấn mạnh cần tập trung vào việc truyền tải thông điệp. Trong vài tuần cuối mùa thu, chiến dịch đã thiết lập ba phòng Zoom để đưa ra chiến lược về cách phác họa hình ảnh tiêu cực cho ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump.

Tuy nhiên, vài chục nhân viên tranh cử đã gặp nhiều khó khăn để thống nhất thông điệp. Một số nhà khảo sát gợi ý họ mô tả ông Trump bằng đúng một từ là “nguy hiểm”, nhưng ý kiến này bị Dillon cùng một số cố vấn cấp cao bác bỏ. Cuối cùng, nhóm quyết định chọn “3 chữ U”, gồm rối trí (Unhinged), bất ổn (Unstable) và không thể kiềm chế (Unchecked).

Tuy nhiên, đây không phải là điều cử tri cần. Giữa lúc phải đối mặt tình trạng lạm phát hậu đại dịch, cử tri đòi hỏi đảng Dân chủ phải vạch ra hướng đi mới cho đất nước. Đó là điều chiến dịch của bà Harris không làm được.

“Không ai trong chiến dịch nhớ 3 chữ U. Vậy thì làm sao cử tri phải nhớ nó?”, một trợ lý chiến dịch nói.


Ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris ngồi ở cánh gà trước khi lên sân khấu vận động tranh cử ở Philadelphia, bang Pennsylvania ngày 4/11. Ảnh: AP

Bà Kamala Harris ngồi ở cánh gà trước khi lên sân khấu vận động tranh cử ở Philadelphia, bang Pennsylvania ngày 4/11. Ảnh: AP

Sau khi ông Trump giành 312 phiếu đại cử tri và thắng cả 7 bang chiến trường, đảng Dân chủ đang nỗ lực tìm hiểu lý do thất bại.

Nhiều cố vấn, chiến lược gia đảng Dân chủ đồng tình rằng chiến dịch của họ đã không thấu hiểu tâm lý và mối quan tâm của cử tri, trong khi tập trung quá nhiều vào ông Trump.

Một số người cho rằng ông Biden lẽ ra không nên tái tranh cử mà nên tạo cơ hội để đảng Dân chủ chọn ra ứng viên mới sớm hơn. Trong khi đó, những người ủng hộ trung thành của ông Biden đổ lỗi cho một số cựu quan chức thời chính quyền Barack Obama.

Những cựu quan chức này đã chỉ trích chiến dịch của ông Biden và sau đó tham gia chiến dịch của bà Harris. Họ tự mô tả mình như “những vị cứu tinh”, nắm trong tay cơ sở dữ liệu tốt nhưng lại kém thấu hiểu sự tức giận của người dân Mỹ về những vấn đề nóng nhất như kinh tế và nhập cư.

Các chiến lược gia đảng Dân chủ đã đưa ra kết luận sai khi cho rằng động lực chính trong nền chính trị Mỹ hiện nay là phản ứng dữ dội trước quyết định của Tòa án Tối cao Mỹ về lật ngược phán quyết công nhận quyền phá thai và sự phản đối phong trào MAGA (Khiến nước Mỹ vĩ đại trở lại).

Chris Kofinis, cựu chánh văn phòng của thượng nghị sĩ Joe Manchin III, chỉ trích việc đảng Dân chủ quá tự tin rằng họ sẽ giành được lợi thế nhờ sự ủng hộ của một loạt người nổi tiếng. “Câu trả lời rất đơn giản: Nếu bạn cố gắng giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử chỉ bằng cách dựa vào giới tinh hoa của đất nước này, bạn sẽ thất bại ngay. Không có đủ Beyoncé, Oprah hay giới tinh hoa Hollywood để giúp bất kỳ ai đắc cử”, Kofinis nói.

Vài ngày sau cuộc bầu cử, công ty dữ liệu của đảng Dân chủ OpenLabs đã đưa ra phân tích dựa trên kết quả khảo sát hậu bỏ phiếu. Họ nhận thấy ông Trump đã thu hút được nhiều cử tri vốn có truyền thống ủng hộ đảng Dân chủ, như trong nhóm cử tri gốc Á, gốc Tây Ban Nha, cũng như cử tri Hồi giáo và Do Thái.

“Các cử tri, đặc biệt là nam giới da màu, gốc Tây Ban Nha, cử tri da trắng vùng nông thôn, không thấy đảng Dân chủ giải quyết được các mối quan tâm của họ”, nhà thăm dò Jef Pollock nhận xét. “Đây không phải là vấn đề riêng của bà Kamala Harris, đây là vấn đề rộng hơn của đảng”.

Chiến lược gia Adam Jentleson cho rằng đảng Dân chủ không thể giải quyết được những lo lắng về lạm phát, khi phần lớn đất nước tin rằng đảng này “chỉ bận tâm tới lợi ích của giới học thức hơn là những người lao động bình thường”.


Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Nhà Trắng ngày 7/11. Ảnh: AP

Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Nhà Trắng ngày 7/11. Ảnh: AP

Khi bà Harris tiếp quản cuộc đua, một số trợ lý đã tin rằng bà không thể chiến thắng nếu không tạo ra bức tranh tương phản rõ rệt với ông Biden. Một trong những sai lầm lớn nhất của bà Harris là câu trả lời trên chương trình The View. Khi được hỏi liệu trong 4 năm qua, có điều gì bà muốn làm khác so với ông Biden hay không, Phó tổng thống nói bà “không thể nghĩ ra bất kỳ điều gì”.

“Chúng tôi đã làm khá tốt ở khâu tiếp thị. Chúng tôi tạo ra ảnh hưởng ở các bang chiến trường, song các vấn đề cốt lõi chưa được giải quyết khi người dân vẫn nghĩ rằng đất nước đang đi sai hướng và họ đang phải gánh chịu hậu quả của lạm phát”, chiến lược gia Dân chủ Jesse Ferguson thừa nhận.

Những sai lầm này đã tạo điều kiện cho chiến dịch của ông Trump đưa ra thông điệp thu hút cử tri, đặc biệt là những người dân thuộc tầng lớp lao động.

“Bà Kamala là dành cho những người khác, còn Tổng thống Trump mới là người dành cho các bạn”, một quảng cáo chiến dịch của ông Trump kết luận.

Donna Brazile, đồng minh của bà Harris kiêm cựu chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ, nói rằng công việc đảng cần làm lúc này là xem xét các vấn đề nội bộ, trước khi quyết định kế hoạch hoạt động và lãnh đạo tương lai.

“Bạn không thể nhảy từ con ngựa này sang con ngựa khác khi đang cưỡi trên một con lừa”, bà nói.

Thùy Lâm (Theo Washington Pots, AP)